KLASY CZYSTOŚCI POMIESZCZEŃ ISO
Rodzaje testów pomiarowych
Jakość powietrza w pomieszczeniach odnosi się zarówno do wewnętrznego, jak i zewnętrznego jego stanu w budynkach oraz strukturach. Na jakość powietrza mogą mieć wpływ istniejące w nim bakterie, pleśń, gazy, cząstki stałe, IAQ can be affected by microbial contaminants (mold, bacteria), gases (including carbon monoxide , radon , volatile organic compounds), particulates, or any mass or energy stressor that can induce adverse health conditions. etc. Indoor air is becoming an increasingly more concerning health hazard than outdoor air. Niejednokrotnie powietrze znajdujące się wewnątrz pomieszczenia może stanowić większe zagrożenie, niż to znajdujące się na zewnątrz. Filtrowanie, niwelowanie źródeł zanieczyszczeń, rozrzedzanie i kontrola jakości powietrza mogą rozwiązać ten problem. My kierujemy się normą ISO 14644, która reguluje częstotliwości pomiarów, ich metody i sprzęt, który powinien być użyty. Za wymagane aparatury uważa się DLC, dyskretny licznik cząstek, który rejestruje i wyświetla on liczby i wymiary poszczególnych cząsteczek. Urządzenia te muszą mieć aktualny certyfikat kalibracji. Przed przystąpieniem do pomiarów należy sprawdzić, czy żadne niepożądane źródło niezgodne ze specyfikacją działania, nie zakłóca pracy pomieszczenia czystego, czy też czystej strefy. Należy również pamiętać o dokonaniu kalibracji urządzenia zgodnie z instrukcją producenta. Punkty pomiarowe wylicza się z równania
NL = √A
NL – minimalna liczba punktów pomiarowych (zaokrąglona do liczby całkowitej)
A – powierzchnia pomieszczenia czystego lub strefy czystej, wyrażona w metrach kwadratowych
Punkty pomiarowe wyznacza się po uwzględnieniu wysokości, na której pracuje się w danej strefie oraz równomiernego rozłożenia na powierzchni pomieszczenia, czy strefy czystej.Wylicza się średnią wartość wyników pomiarów z pobranych próbek. Przedział ufności wynosi 95%.
Pomieszczenia czyste wymagania
Pomiar jakości powietrza
Zgodnie z norm a ISO 14644-1 dla pomieszczeń czystych należy badać i monitorować niniejsze strefy czyste w celu utrzymania pożądanego i wymaganego poziomu czystości. Aktualizowanie danych z pomiarów odbywać się może na 5 sposobów przy nieustannym dokumentowaniu wyników:
- aktualizacja ciągła – aktualizowanie w sposób ciągły
- aktualizacja częsta – aktualizacja nie może przekraczać jednej godziny i musi być ciągłe
- aktualizacja co 6 miesięcy – aktualizacja nie może przekraczać 183 dni podczas uruchomionej instalacji, ale w przypadku, gdy żaden odstęp nie przekroczył 190 dni
- aktualizacja co 12 miesięcy – aktualizacja nie może przekraczać 366 dni podczas uruchomionej instalacji, ale w przypadku, gdy żaden odstęp nie przekroczył 400 dni
- aktualizacja co 24 miesiące – aktualizacja nie może przekraczać 731 dni podczas uruchomionej instalacji, ale w przypadku, gdy żaden odstęp nie przekroczył 800 dni
Dla 5 klasy ISO i niższych maksymalny odstęp czasu pomiędzy badaniami wynosi 6 miesięcy, natomiast dla klas powyżej 5 jest to okres 12 miesięcy. Badania te mają na celu udokumentowaną ciągłość zgodności z wartościami granicznymi stężeń cząsteczek w powietrzu. Natomiast w celu przeprowadzenia dodatkowych badań dla wszystkich klas powietrza zaleca się:
- co 12 miesięcy badanie objętościowego strumienia powietrza lub prędkości jego przepływu przy ISO 14644-3
- co 12 miesięcy różnicę ciśnień przy ISO 14644-3
W przypadku zainstalowanego w urządzeniu elementu monitorującego stężenie cząstek w sposób ciągły lub częsty, okresy zalecane powyżej można wydłużyć. Przeprowadzenie ponownych badań instalacji zaleca, gdy:
- zostaną zakończone działania korygujące, wdrożone w celu poprawienia warunków utraconych wcześniej i nie spełniających norm
- przeprowadzone zostaną specjalne prace konserwacyjne wpływające w istotny sposób na pracę instalacji
- miały miejsce jakiekolwiek ważne przerwy w przepływie powietrza
- zaistniały zmiany w odniesieniu do aktualnych wymagań technicznych związanych z funkcjonowaniem instalacji.
AQI to skrót od słów Air Quality Index, również znany jako API (zanieczyszczenia powietrza index) lub PSI (standard zanieczyszczeń index). Jest to liczba stosowana przez agencje rządowe, by określić jakość powietrza w określonym miejscu. Coraz częściej spotykamy się z negatywnym wpływem zanieczyszczonego powietrza na człowieka. Każdy kraj ma inną klasyfikację skali zanieczyszczenia powietrza.
Jest wiele prostych metod pomiarowych zanieczyszczenia powietrza: chemiczne, fizyczne, ale i elektroniczne. Wyróżniamy cztery główne metody pomiaru:
- metoda pasywnego pobierania próbki powietrza polega na wykorzystaniu urządzenia, które nie wymusza konieczności pompowania powietrza. Metoda ta jest idealna do określenia stężenia zanieczyszczeń średniego wskaźnika w okresie tygodniowym lub miesięcznym. Jest to niezawodny i opłacalny sposób. Powietrze pobierane w proste rury daje informacje o jakości powietrza otaczającego, zwłaszcza w celu zbadania obecności dwutlenku węgla oraz benzenu.
- metody aktywne pobierania próbki, zarówno fizycznych, jak i chemicznych sposobów kumulowania się powietrza zanieczyszczonego. Badanie niniejszego powietrza odbywa się w laboratorium. Tu następuje pobór przez pompowanie powietrza do analizy dzięki kolektorowi, którym może być filtr lub roztwór chemiczny. Pobór taki może się odbywać codziennie, przy równoczesnych mniejszych kosztach, niż ma to miejsce w przypadku automatycznych sposobów kontroli.
- metoda automatycznych pomiarów stężenia co godzinę, lub częściej. Badania odbywają się w czasie rzeczywistym, co zapewnia bardzo dokładne i wiarygodne wyniki.
- metoda spektroskopowa również dająca aktualne wyniki, zwłaszcza do ujawnienia obecności dwutlenku azotu oraz dwutlenku siarki.
Po zbadaniu i określeniu stężenia zanieczyszczeń w powietrzu można przystąpić do określenia pożądanej klasy czystości w danych pomieszczeniu i przystosowania go do osiągnięcia zamierzonych wartości.
Wszystkie wyniki badań, również tych powtórnych powinny być w formie wydrukowanego szczegółowego raportu oraz oświadczenia potwierdzającego spełnienie warunków narzuconych na instalację. Niniejsze raporty powinny zawierać:
- nazwę i adres firmy pomiarowej
- dane osób/osoby przeprowadzającej pomiary oraz datę pomiarów
- powołanie na normę ISO 14644-2:2000
- czytelne dane dotyczące umiejscowienia poddanej badaniom instalacji oraz szczegółowe podanie współrzędnych wszystkich punktów pomiarowych
- wypunktowane parametry konkretnej instalacji z zawartymi numerami klas ISO oraz brany pod uwagę rozmiar/rozmiary cząsteczek, objętość lub prędkość strumienia powietrza i różnicę ciśnień oraz etap użytkowania pomieszczenia
- użyte urządzenia pomiarowe i ich dowody kalibracji
- datę pomiaru wykonanego poprzednio w związku z wykazaniem ciągłości zgody z wymaganiami normy
Pomiary opcjonalne powinny odbywać się co 24 miesiące dla wszystkich klas i obejmować badanie:
- nieszczelności zamontowanych filtrów
- wizualizacji przepływu powietrza
- czasu powrotu do nominalnych parametrów
- nieszczelności obudowy
Klasyfikacje:
Klasyfikacja ilości cząstek wg ISO 14644-1 Limity dla klas
Klasy ISO | Limit maksymalnej koncentracji (Ilość cząstek/m3powietrza)
cząstki równe lub większe niż wyspecyfikowane poniżej |
|||||
0.1µm 0.2µm 0.3µm 0.5µm 1.0µm 5.0µm | ||||||
ISO Class 1 | 10 | 2 | ||||
ISO Class 2 | 100 | 24 | 10 | 4 | ||
ISO Class 3 | 1 000 | 237 | 102 | 35 | 8 | |
ISO Class 4 | 10 000 | 2 370 | 1 020 | 352 | 83 | |
ISO Class 5 | 100 000 | 23 700 | 10 200 | 3 520 | 832 | 29 |
ISO Class 6 | 1 000 000 | 237 000 | 102 000 | 35 200 | 8 320 | 293 |
ISO Class 7 | 352 000 | 83 200 | 2 930 | |||
ISO Class 8 | 3 520 000 | 832 000 | 29 300 | |||
ISO Class 9 | 35 200 000 | 8 320 000 | 293 000 |
Klasyfikacja ilości cząstek wg. zaleceń UE zawartych w przewodniku GMP
Klasa czystości | Maksymalna dopuszczalna liczba cząstek w 1m3 powietrza,
wymiar cząstek równy lub większy niż |
|||
w stanie spoczynku w stanie pracy | ||||
0.5µm | 5.0µm | 0.5µm | 5.0µm | |
A | 3 520 | 20 | 3 520 | 20 |
B | 3 520 | 29 | 352 000 | 2 900 |
C | 352 000 | 2 900 | 3 520 000 | 29 000 |
D | 3 520 000 | 29 000 | nieokreślona | nieokreślona |
Klasyfikacja powietrza wg WHO 2002
Maksymalna dopuszczalna ilość cząstek/m3 | |||
Cząstki Mikroorganizmy | |||
Klasa | 0.5µm | 5.0µm | |
A | 3 500 | 0 | <1 |
B | 3 500 | 0 | 5 |
C | 350 000 | 2 000 | 100 |
D | 3 500 000 | 20 000 | 500 |
Klasa A i B odpowiada klasom: 100, M 3.5, ISO 5
Klasa C odpowiada klasom 10000, M 5.5, ISO 7
Klasa D odpowiada klasom 100000, M 6.5, ISO 8
Zalecane terminy pomiarów zgodności dla czystych pomieszczeń
Mierzony parametr | Klasa | Maksymalny czas pomiędzy pomiarami |
Ilość cząstek | ISO 5
>ISO 5 |
6 Miesięcy
12 Miesięcy |
Pomiar różnicy ciśnień | wszystkie klasy | 12 Miesięcy |
Prędkość powietrza | wszystkie klasy | 12 Miesięcy |
Cząstki w powietrzu
Ilość cząstek/m3 w zewnętrznym powietrzu | |||
Wymiar | Brudne | Normalne | Czyste |
>0.1µm | 10 000 000 000 | 3 000 000 000 | 500 000 000 |
>0.3µm | 300 000 000 | 90 000 000 | 20 000 000 |
>0.5µm | 30 000 000 | 7 000 000 | 1 000 000 |
Porównanie
ISO 14644-1 | FED STD 209E |
ISO 3 | 1 |
ISO 4 | 10 |
ISO 5 | 100 |
ISO 6 | 1 000 |
ISO 7 | 10 000 |
ISO 8 | 100 000 |